جاذبه های گردشگری

پارک وحش صفه

یکی از مراکز گردشگری و تفریحی پارک کوهستانی صفه، پارک وحش صفه است. اين پارک وحش به مساحت 50 هزار متر مربع در محوطه مرکزي مجموعه کوهستاني صفه واقع است.
در اين پارک شاهد گونه هاي متفاوت حيات وحش گوشتخوار و علف خوار وحشي و اهلي از قبيل گوزن، آهو، قوچ و ميش وحشي، شتر ،اسب ،شير،خرس،گرگ،روباه، سگ هاسکي و چندين گونه حيواني وحشي ديگر از خزندگان،پرندگان وحشي و آبزي، جوندگان و غيره هستيم.
همچنین بخش ویژه‌ای در باغ وحش صفه برای به نمایش گذاشتن حیوانات شبیه سازی شده پژوهشکده رویان راه‌اندازی شده است. در این بخش دو تا سه حیوان شبیه‌سازی شده (قوچ قمیشلو) قرار دارد که به منظور بازدید دانش آموزان، دانشجویان و عموم مردم است.
احداث درمانگاه و قرنطينه حيوانات در پارک وحش مجهز به سالن جراحي، انبارها، سردخانه‌هاي تخصصي، تجهيزات و امکانات فني دامپزشکي حيوانات، احداث قفس‌هاي نگهداري حيوانات شامل اتاقک‌هايي به عنوان جان پناه براي حفاظت حيوانات از سرما و گرما، تامين آب شرب عاري از ميکروب و آلاينده ها براي تمامي قفس‌ها و احداث شبکه فاضلاب پارک وحش از جمله اقدامات انجام شده برای استانداردسازی پارک وحش صفه است.
اما برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند این باغ وحش استاندارد های لازم و محیط مناسب برای زندگی حیوانات را ندارد و حیوانات این مجموعه در رنج و عذاب به سر می‌برند و پیشنهاد بسته شدن این باغ وحش را داده اند.
منبع : imna.ir - isfahan.ir

موزه ملی کاشان

موزه ملی کاشان در ضلع غربی باغ فین کاشان واقع شده‌است. ساختمان این موزه در سال 1346 بر خرابه‌های برجای مانده از خلوت نظام‌الدوله(داماد فتحعلی‌شاه) ساخته شده‌است. مساحت این بنا حدود 700 مترمربع و زیربنای 570 مترمربع است. اشیاء به نمایش درآمده در این موزه شامل بیش از ۴۰۰ قطعه اثر است که از هزاره هفتم قبل از میلاد تا دوره معاصر را دربر می‌گیرد. موزه ملی کاشان با توجه به اشیاء موجود دارای چهار بخش باستان شناسی، معاصر، منسوجات، کتابت و نسخ خطی است. از خصوصیات بارز موزه ملي کاشان می‌توان آن را از جمله قديمي ترين موزه هاي کشور دانست که بناي آن صرفاً جهت ايجاد موزه طراحي و اجرا گردیده و در جمع آوري اشياء آن مردم فرهنگ دوست منطقه کاشان، نقش چشم گيري داشته اند.

باغ و حمام فین

باغ فین و حمام فین کاشان در 6 کیلومتری جنوب شهر کاشان در انتهای خیابان امیرکبیر فعلی و روستای فین کوچک قدیم قرار دارد و از با ارزش ‌ترین آثار تاریخی کاشان است بنای بر جای مانده باغ از دوران صفوی است که بر روی بناهای دوره دیلمی ساخته شده و از لحاط باغ آرایی و آب رسانی دارای اهمیت ویژه‌ ای است بناهای این باغ شامل سر درب ورودی و برج و باروی آن، شتر گلوی صفوی در میانه باغ، شتر گلوی فتح علی شاهی و اتاق شاه نشین در جنوب خاوری باغ، موزه ‌در باختر باغ و حمام ‌های کوچک و بزرگ و کتابخانه در خاور باغ می‌شود.حمام فین کاشان که در باغ فین قرار دارد همان مکان تاریخی است که ناصرالدین‌شاه در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم خود امیرکبیر را در آن به قتل رساند. وسعت باغ فین بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج های استوانه شکل محصور شده‌ است. در مقایسه با بسیاری از باغ‌ های ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می‌ شود.در جنوب باغ فین چشمه آبی موسوم به چشمه سلیمانیه، با قریب به دوازده سنگ آب وجود دارد. آب آن فوق العاده صاف است ولی به واسطه داشتن بعضی املاح برای آشامیدن مناسب نیست. لازم به ذکر است که موزه ملی کاشان هم در این باغ قرار دارد.

خانه موزه عروسک و اسباب بازی

موزه عروسک و اسباب بازی در بافت تاریخی شهر کاشان و در خانه ای قدیمی متعلق به دوران قاجار قرار دارد که قدمت آن به بیش از 150 سال پیش باز می‌گردد.
این خانه تاریخی متعلق به جعفر علامه فیضی شاعر و روحانی اواخر دوره قاجار است که توسط مدیر موزه خریداری و پس از مرمت و آماده سازی به موزه اسباب بازی و عروسک تبدیل شد. بنای موزه عروسک و اسباب بازی، با نام خانه سهرابی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه عروسک و اسباب بازی در زیرزمین دست کن این خانه تاریخی قرار دارد و با طی کردن پله ها و عبور از دالان، موزه را مشاهده خواهید کرد. بر دیوار های دالان نقاشی هایی از عجایب المخلوقات به چشم می‌خورد که فضای خاص این موزه را تداعی می‌کند.
این موزه توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. عروسک ها و اسباب بازی ها توسط مدیریت موزه "امیر سهرابی" در نتیجه ی سال ها سفر و پژوهش در شهرها و روستاهای ایران، گردآوری شده است. قصه ی زندگی این عروسک ها توسط راهنمایان موزه برای بازدید کنندگان بیان می‌شود.
قدیمی‌ترین عروسک‌های خیمه ‌شب ‌بازی ایران با قدمت ۱۵۰ سال، عروسک‌های محلی ایران، نمونه‌هایی از عروسک‌های ملل دیگر، و اسباب‌ بازی‌هایی از حدود ۱۰۰ سال پیش در این موزه قابل مشاهده هستند.
بازدید از موزه عروسک و اسباب بازی کاشان علاوه بر اینکه شوق بازی و کودکی را بیدار می‌کند، شما را با تاریخ و فرهنگ اسباب بازی و عروسک های ایران و جهان آشنا می‌سازد.
در زمستان 1396، پس از انجام عملیات بازسازی، بخش اقامتی نیز به این موزه تاریخی اضافه شد و تحت عنوان اقامتگاه بوم گردی موزه عروسک و اسباب بازی فعالیت خود را آغاز کرد. اقامتگاه موزه عروسک و اسباب بازی دارای 7 باب اتاق است که حیاط مجموعه را احاطه کرده اند. سبک سنتی اتاق ها حفظ شده و فضای شاد و رنگانگی برای‌ آنها طراحی شده که در هماهنگی کامل با موضوع موزه است و حس کودکی را برای مهمانان به وجود می‌آورد.
فروشگاه اسباب بازی و عروسک های دست ساز، کارگاه ساخت عروسک و شربت خانه از دیگر بخش های این مجموعه هستند. در مدت زمانی که در موزه هستید فرصت بازی، تماشای نمایش (خیمه شب بازی) و تجربه ساخت عروسک و اسباب بازی برایتان پیش خواهد آمد.
قرارگیری خانه موزه عروسک و اسباب بازی کاشان در خیابان فاضل نراقی، موجب دسترسی آسان به امامزاده چهل دختران، خانه تاریخی طباطبائی ها، خانه بروجردی ها، قلعه جلالی و حصار سلجوقی می‌شود.

خانه عباسیان

مجموعه خانه عباسیان کاشان در خیابان علوی در کوی سلطان امیراحمد واقع شده است. این مجموعه از لحاظ معماری و تزیینات حایز اهمیت فراوان است که به لحاظ معماری، دارای طرحی بسیار قوی و غنی و از نظر تزئینات گچبری و نقاشی و کاربری تزئینات معماری اسلامی نظیر رسمی بندی، یزدی بندی، کاربندی، قطاربندی، مقرنس و مشبک در اوج زیبایی و ظرافت می‌ باشد .
خانه عباسیان بین سال های ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجری قمری به درخواست محمد ابراهیم تاجر کاشی که از تاجران معروف چینی و بلور منطقه بود، ساخته شد. این عمارت در مساحتی به وسعت ۵ هزار متر مربع از ۵ طبقه و ۵ حیاط برخوردار است.
جلوه هایی از معماری اصیل ایرانی-اسلامی در طرح های بدیع و نقش های خیال انگیز گچ بری و انواع تزیینات، خود را به نمایش گذاشته اند و این زیبایی به حدی چشم نواز است که طبق نظر کارشناسان، این مجموعه را به عنوان نامزد دریافت جایزه زیباترین بنای مسکونی ایرانی-اسلامی در نظر گرفته اند و به واسطه قرارگیری در نزدیکی بسیاری از جاذبه های گردشگری کاشان، سالانه با استقبال ده ها هزار گردشگر داخلی و خارجی مواجه می‌شود.
بخش های مختلف خانه عباسیان : ورودی و هشتی، اتاق آينه، سر پوشیده بزرگ، ايوان بهاره، سر پوشيده کوچک، اتاق مرکزی ( شاه نشین )، آب انبار، دريچه راه مخفی، اتاقک مخفی، سرويس های بهداشتی قدیمی، حوضخانه، چاه آب، حیاط باغ، سرداب بزرگ، رخشويخانه، عبادتگاه، بخش خدمه، مطبخ، حیاط خدمه و ... .
حیاط حوضخانه مدتی محل تدریس درس حوزوی آیت الله علوی بوده است. هر کدام از این حیاط ها کارایی خاصی را برای صاحب بنا داشته اند، مثلا حیاط بیرونی خانه عباسیان بیشتر محل پذیرایی مهمانان و محل رفت و آمد مردم به این بنا محسوب می‌شده است. دو تالار سرپوشیده بزرگ و کوچک، اتاق آینه، نورگیر کلاه فرنگی، سرداب، یک حلقه چاه آب و آب انبار کوچک خانگی از دیگر بخش های حیاط بیرونی عمارت عباسیان است. در گذشته حیاط اندرونی خانه عباسیان محل زندگی افراد خانواده بوده است. این حیاط دارای اتاق های متعدد تودرتو، اتاق شاه نشین، اتاق نیایش، رختشویخانه، مطبخ، چاه آب، سرداب و ... است.
حیاطی مجهز که اهالی خانه در هر اتاقی که دوست داشتند می‌توانستند وقت بگذرانند، اما بخش دیگری از عمارت عباسیان حیاط باغ است که به علت تغییرات فراوان در طول تاریخ بسیار آسیب دیده است طوری که قسمتی از این حیاط در سال های اخیر به کلی تخریب شده و هشت خانه جدید و امروزی در آن ساخته شده است.
قسمت قدیمی تر این بنا به صورت مخروبه همچنان باقی مانده است. جایی که در گذشته گل ها و درختانی زیبا آن را محصور کرده بودند و چند حوض آب زیبا در آن جا خوش کرده بود .
آیت الله علوی، این حیاط را محل اقامه نماز جماعت خود قرار داده بود، به همین خاطر این شخص در میان اهالی کاشان به «آقا سید محمد باغ» معروف بوده و همه با این عنوان صدایش می‌زدند. در ساخت حیاط حوضخانه معماری ویژه ای به کار برده شده است چرا که کانال های ورودی آب قنات به خانه از میان پایه های خشتی این حیاط عبور کرده است.
این خانه در سال ۱۳۷۴، توسط هیات امنای احیاء و مرمت بافت تاریخی کاشان با همکاری وزارت صنایع و معادن وقت، خریداری و مورد مرمت کامل قرار گرفت و در سال ۱۳۷۷، با شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
اکنون، بخشی از این عمارت زیبا، در اختیار بنیاد سهراب سپهری، نقاش و شاعر نامدار تعلق گرفته و کل عمارت نیز تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری کاشان قرار دارد .

باغ موزه پروانه ها

باغ موزه پروانه ها در محدوده پارک جنگلی ناژوان در فضايي به مساحت ۲۰۰۰ مترمربع واقع شده است. باغ پروانه ها باغی استوایی است که در آن بيش از ۱۰۰ گونه گل و گياه از جمله درختچه فردوس، درختچه سيکاس، درختچه ليندا، انواع بنجامين­ها، انواع فيکوس­ ها، انواع بگونيا، آگاو و .... در يک فضاي زيبا و دل­ انگيز در اختيار بازديدکنندگان قرار دارد.
در سه نقطه از اين باغ با بدنه سازي­ هاي انجام شده تعداد ۴۸ عدد قاب شامل ۲۲۰۰ پروانه زيبا و رنگارنگ به نمايش گذاشته شده است.

موزه هنرهای تزئینی (رکیب خانه)

موزه هنر های تزئینی اصفهان در عمارت رکیب خانه، یکی از عمارت هایی که در بافت قدیمی و مرکز شهر اصفهان و نزديک بناهای مشهوری همچون «تالار اشرف»، «کاخ چهلستون»، «عالي قاپو» و «توحيد خانه» قرار دارد.
در اوايل قرن يازدهم هـ.ق حدود ۴۰۰ سال پيش مقارن با سلطنت شاه عباس اول، احداث و جهت نگهداري لوازم سوارکاري و يراق آلات و مرکب هاي سلطنتي مورد استفاده قرار مي گرفت. عمارت رکيب خانه با انقراض حکومت صفويه متروک شد و بعدها در دوران قاجار به دستور ميرزا ظل السلطان (فرزند ناصرالدين شاه قاجار) پس از انجام الحاقات و تعميراتي به سبک و سياق روز، به عنوان اندروني اختصاصي «ظل السطان» مورد استفاده قرار گرفت .
در دوران پهلوي اين ساختمان به اداره آمار و ثبت احوال اختصاص يافت و بار ديگر تغييراتي خصوصا در جبهه غربي آن صورت گرفت.
در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، پيرو مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران، سازمان ميراث فرهنگي کشور درصدد برآمد تا عمارت تاريخي «رکيب خانه » را مرمت و بازسازي نمايد و از آن به عنوان يک مجموعه فرهنگي استفاده کند، لذا با صرف بيش از دو سال وقت و هزينه قريب به يک ميليارد ريال و با انتقال حدود چهار هزار اثر فرهنگي- هنري از موزه هنرهايي تزييني سابق تهران و ساير موزه هاي سازمان با تاييدات خداوند « موزه هنرهاي تزييني ايران » در ۲۹ مردادماه ۱۳۷۵ شمسي گشايش يافت و رسما فعاليت خود را آغاز کرد.
موزه هنرهاي تزئيني ايران با فضايي به مساحت ۲۶۰۰ متر مربع و حدود ۱۲۰۰ متر فضاي مفيد نمايشگاه با در برگرفتن هفت بخش دايمي و با نگارخانه جانبي، هم اکنون صدها اثر نفيس هنري را جهت بازديد عموم علاقمندان عرضه نموده است.
این موزه هفت بخش را شامل می‌شود : ۱-خط و کتابت ۲-آثار لاکي و روغني ۳-دستبافته ها و رودوزي هاي سنتي ۴-نگارگري 5-آثار فلزی ۶-آثار چوبی 7- بخش آبگینه
این عمارت داراي کتابخانه تخصصي نیز مي باشد و بطور متوسط حدود ۱۵۰۰ جلد کتاب هنر دارد. شرايط عضويت در موزه داشتن سابقه هنري – نمايشگاهي و تحصيلات هنري است.
همچنین برنامه های جانبی فرهنگی هنری در این مکان برگزار می‌گردد که شامل برگزاري نمايشگاههاي مختلف هنري- برگزاري نشستها- همايشها- سخنرانيها و ميزگردهاي تخصصي – برپائي مراسم ويژه و يادبودها و ... مي باشد.

موزه خاچاطور گِساراتسی

موزه خاچاطور گِساراتسی، نام موزه ای در کلیسای وانک است که قدمت آن به 100 سال گذشته بر می‌گردد. موزه کلیسای وانک در سال 1391 به پاس تقدیر از خدمات شایسته ی خلیفه خاچاطور گِساراتسی، بنیان گذار صنعت چاپ در ایران و خاورمیانه در سال 1638 میلادی، به عنوان "موزه خاچاطور گساراتسی" نام گذاری گردید.
قدمت موزه ی کلیسای وانک، البته نه به صورت و وسعت کنونی، به صد سال پیش يعنى سال هاى 1905-1906 م. باز مى گردد. در اين تاریخ به کوشش و يارى طادئوس هُونانیان فرزند هاروتیون هُونانيان، نويسنده ی کتاب «تاریخ جلفاى اصفهان»، اتاق هايى در ضلع شمالى حیاط کلیسای وانک براى نگهدارى کتب، نسخ خطى، اشياى تاريخى ساخته شد. اين محل تا سال 1930 به طور هم زمان به عنوان موزه و کتابخانه مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در سال 1930 به پیشنهاد سارگيس خاچاطوريان (نقاش و هنرمند ارمنی) اتاق های موزه تعمیر شد و توسعه پیدا کرد. اشیا جدیدی به مجموعه اضافه گردید و به عنوان موزه ی کلیسا معرفی شد.
پس از گذشت 40 سال، با توجه به رشد و توسعه روزافزون صنعت توريسم در کشور، خصوصاً در شهر اصفهان و اهمیت و لزوم حفظ ميراث هنرى و فرهنگ بومى ارامنه ی جلفا، شوراى خليفه گرى اصفهان در صدد برآمد موزه اى مطابق با اصول و مبانى روز تاسيس کند. بدین ترتیب ساختمان قدیمی موزه تعطیل گردید و اشیا به ساختمان جدید موزه منتقل گردید.
ساختمان فعلی موزه که در سال 1971 میلادی ساخته شد، داراى دو طبقه است که مساحت طبقه ی اول آن 600، طبقه ی دوم 525 و زيرزمين آن 250 متر مربع است.
بعد از تأسیس موزه تاکنون آثار فرهنگی بسیاری به اشیای موزه اضافه شده است که یا شورای خلیفه­ گری آنها را خریداری کرده یا اشخاص آنها را به موزه اهداء کرده اند. در نتیجه به مرور غرفه های جدیدی به موزه اضافه شده است.
در سال 1977 میلادی دو تندیس در قسمت ورودی موزه تعبیه شد که یکی از آنها تمثال مسروپ ماشتوتس، ابداع کننده حروف الفبای ارمنی در قرن پنجم میلادی و دیگری تمثال خاچاطور گِساراتسی، مؤسس چاپخانه­ ی کلیسای وانک در سده­ ی هفدهم میلادی است. این تندیس ها اثر هنرمند ارمنی زاوِن آیوازیان هستند.
یکی از آثار جالب توجهی که در موزه ی کلیسای وانک نگهداری می‌شود تار مویی است متعلق به دختری هجده ساله که واهرام هاکوپیان در سال 1974 میلادی جمله ای از کتاب عهد عتیق را به زبان ارمنی با قلمی از جنس الماس بر روی آن نوشته است. این اثر در سال 1975 میلادی به موزه اهدا شده و بازدیدکنندگان می­ توانند این جمله را با میکروسکوپی که به همین منظور در محل تعبیه شده است بر روی مو ببینند.
بخش های مختلف موزه خاچاطور گساراتسی عبارت اند از : کتاب ها و نسخه های خطی، تابلو های گچبری و نقاشی، ظروف چینی و سفالی، آثار چوبی (سازهای موسیقی، ساعت، مبلمان شمعدان، صلیب و ...)، فرمان ها، غرفه ی صنعت چاپ، غرفه ی یپرم خان (وسایل شخصی، عکس­ ها و مکاتبات شخصی یپرم خان ارمنی از سرداران انقلاب مشروطیت)، غرفه ی نژاد کشی ارمنیان در سال 1915 و غرفه ی جمهوری ارمنستان
موزه ی کلیساى وانک، با قدمت بیش از 100 سال، يکى از پيشگامان موزه و موزه دارى در ايران مى باشد. اين موزه به دليل داشتن اشیاء و فضاى منحصر به فرد خود همواره مورد توجه گردشگران و سياحان داخلى و خارجى بوده و مى باشد. طى دهه هاى گذشته موزه ی کليساى وانک يکى از معتبرترين و مشهورترين نهادهاى فرهنگى شهر اصفهان بوده که همه ساله مورد بازديد علاقه مندان بى شمارى واقع مى شود.

کاخ موزه چهل ستون

بنای کاخ چهل ستون به دوره صفوی بر می‌گردد که در زمان شاه عباس اول به صورت ساختمانی کوچک به شکل کوشک یا کلاه فرنگی ساخته شد و در زمان شاه عباس دوم توسعه یافت و چهل ستون نامیده شد. این کاخ از جمله کاخ هاییست که در باغ وسیع و بزرگ جهان نما که تا میدان اصلی و مرکزی چهارباغ عباسی ادامه داشت ( شروع‌ آنها عالی قاپو بود ) ساخته شدند. در این محوطه بزرگ که چند کاخ سلطنتی نیز مستقر بود عماراتی مانند تالار اشرف، جبه خانه، رکیب خانه، کشیک خانه، تالار طویله، کاخ هشت بهشت، توحید خانه و برخی عمارات دیگر ساخته شد. در سال 1327 این کاخ به موزه تبدیل شده که در سال 1343 به منظور مرمت تعطیل شده و دوباره بعد از انقلاب اسلامی در سال 1367 کاخ چهل ستون تبدیل به موزه گردید.

موزه موسیقی اصفهان

موزه موسیقی اصفهان، نخستین موزه موسیقی خصوصی در ایران است که در محله قدیمی و زیبای جلفای اصفهان واقع شده است.
موزه موسیقی اصفهان به همت دو تن از مدرسین موسیقی اصفهان، مهرداد جیحونی و شهریار شکرانی در 11 آذر ماه 1394 راه اندازی گردید. این موزه در مساحتی حدود 900 مترمربع مجموعه ای بسیار متنوع از سازهای ایرانی (بیش از 300 نوع) را در معرض دید علاقمندان قرار داده است.
این موزه دو تالار به نام‌های تالار سازهای ملی و تالار سازهای محلی دارد که مجموعه‌ای بسیار متنوع از سازهای ایرانی را شامل می‌شود. برای هر یک از ساز ها توضیحاتی به زبان فارسی و انگلیسی آورده شده و بازدیدکنندگان می‌توانند برخی از این آلات موسیقی را که در مقایسه با سایر آن‌ها ارزش کمتری دارند در دست بگیرند و بنوازند. همچنین با کمک امکانات صوتی وتصویری موزه، می‌توان روش نواختن سازها را مشاهده کرد و صدای آن‌ها را شنید.
بخش دیگری از موزه به معرفی بزرگان موسیقی اختصاص دارد که «سرای سرآهنگان» نام گرفته است. در پایان بازدید از موزه، بازدید کنندگان می‌توانند در بخش موسیقی سرا از اجرای موسیقی زنده بهره‌مند شوند.
فروشگاه محصولات فرهنگی مرتبط با موسیقی سنتی، کافه موسیقی در فضایی دلنشین وعکاسخانه از بخش های جانبی موزه هستند که بر جذابیت های این مجموعه می‌افزایند.
موزه موسیقی اصفهان تاکنون موفق به کسب امتیازات زیر گردید :
ـ در سال 1395، موزه رتبه نخست شاخص اصول فنی و استانداردهای فیزیکی را از شورای بین‌المللی موزه‌های ایران کسب کرد.
ـ در همین سال، موزه موفق به دریافت عنوان بهترین موزه خصوصی ایران از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شد.

دیر آمناپرگیچ مقدس (کلیسای وانک)

دیر آمنا پر گیچ مقدس که کلیسای وانک (هُوسپ آرِماتاتسی مقدس) در آن واقع شده است، مهم ترین مجموعه مذهبی و فرهنگی ساخته شده توسط ارامنه اصفهان در محله جلفای نو است. این دیر مرکز تربیت کشیش و خلیفه بوده است و به نوعی «حوزه علمیه مسیحی» محسوب می‌شود. موزه ی کلیسای وانک و کلیسای وانک از بخش های قابل بازدید برای عموم گردشگران در این دیر است.
محله جلفای نو، محله ای شناخته شده در اصفهان است که ارامنه پس از کوچانده شدن از محل سکونت خود در جلفای نخجوان(کرانه رودخانه ارس) به اصفهان توسط شاه عباس اول، در این محله زندگی می‌کنند.‌ آنها در طول سالیان کوشیده اند که فرهنگ و هنر موطن خود را در این محله پیاده سازی و حفظ کنند و آن را جلفای نو نام گذاری کرده اند.
هنرمندان ارمنی در جلفای نو با بهره جویی از میراث هنری سرزمین آبا و اجدادی خود و تأثیرپذیری از هنر ایرانی به ابداع آثار هنری گوناگون از جمله بنای کلیساها و عمارت های مجلل پرداختند. ارمنیان که در جلفای نخجوان کلیسا و دیری به نام «سورپ آمِناپرگیچ وانک» به معنای دیر ناجی مقدس همگان داشتند در 1605 میلادی نیز در جلفای اصفهان کلیسای کوچکی در دیری به همین نام بنا کردند. ساختمان فعلی آن از 1014 هجری (1605 ميلادی) تا سال 1066 هجری (1655 ميلادی) طول کشيد.
به دلیل اهمیتی که دیر آمنا پر گیچ مقدس از نظر سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای ارمنیان داشته با گذشت زمان تغییراتی را در معماری اولیه ی آن ایجاد کرده اند. مجموعه ی این دیر کلیسای اصلی و صحن آن، ناقوس خانه، کتابخانه، چاپخانه، موزه، برج ساعت، بنای یادبود نژادکشی ارمنیان، مرکز اسناد، اتاق های مخصوص اقامت اسقف و تالارهای اجتماعات است که تمامی این بناها مجموعاً دارای مساحتی بالغ بر 8731 متر مربع است.
کلیسایی که در دیر آمنا پرگیچ قرار دارد به نام کلیسای هُوسپ آرِماتاتسی مقدس است که به کلیسای وانک معروف است. کار ساخت این کلیسا و تزیینات داخلی آن 9 سال به طول انجامید. در کتیبه ی ارمنی ای که بر بالای سردرِ ورودیِ این بنا قرار گرفته آمده است: «کلیسای آمِناپرکیچ در سال 1655م، در دوران پادشاهی شاه عباس دوم و در زمان جاثلیق فیلیپوس، به دست راهب این دیر، خلیفه داوید و با کمک­های مالی مردم جلفا بنا شد...».
کلیسای هُوسپ آرِماتاتسی مقدس یا همان کلیسای وانک، دارای پلانی مستطیل شکل در جهت شرقی غربی با ابعاد 10.53*14.92متر است که سقف و گنبد آن بر روی قوس هایی که به دیوارهای کلیسا و دو ستون بزرگ متصل به دیوارهای جانبی وصل شده اند تکیه دارد. گنبد اصلی کلیسا دارای دوازده متر ارتفاع و هشت نورگیر است که به صورت دوجداره ساخته شده و فاقد هرگونه تزیینات خارجی است. در سمت غربی گنبد اصلی نیز گنبد قوسی شکل دیگری قرار گرفته.
مصالح به کار رفته در بنا عبارت اند از آجر و خشت. کلیه ی قسمت های داخلی کلیسا با گچ پوشانده و بر روی آنها نقاشی هایی با رنگ روغن و با موضوعاتی از کتاب مقدس ترسیم شده به گونه ای که تمامی سطح دیوارهای داخلی کلیسا پوشیده از نقاشی های بسیار زیباست، اما دیوارهای خارجی هیچ گونه تزیینی ندارند و به صورت قاب بندی هایی با نمای آجری طراحی شده­ اند.
محراب کلیسا در قسمت شرقی بنا واقع شده و در دو طرف آن اتاقک هایی چهار گوش و در زیر محراب نیز مدفن بانی کلیسا، خلیفه داوید و پدر صنعت چاپ ایران، خلیفه خاچاطور گِساراتسی، قرار گرفته است.
نخستين بنايی که در بدو ورود به دیر آمنا پر گیچ توجه بازديدکننده را به خود جلب می‌کند ساختمان برج ساعت است که در بالای در ورودی دير قرار گرفته و از سه طبقه تشکيل يافته. در طبقه دوم آن ساعت بزرگی به وزن سيصد کيلوگرم نصب شده، که صدای ناقوس آن تا دور دستها شنيده مي شود. اين برج و ساعت را مارديروس هوناتانیان در سال 1931 بنا کرده است.
در سمت شمال غربی محوطه ی حیاط کلیسا بنای یادبود شهدای نسل کشی ارامنه در سال 1915 میلادی بدست دژخیمان دولت عثمانی ترکیه دیده می‌شود. این بنا در سال 1975 میلادی، در شصتمین سالگرد نسل کشی ساخته شد. بنا در یک محوطه ی مربعی شکل قرار دارد. در مرکز آن چهار ستون افراشته شده اند که در بالا به هم می‌پیوندند. اطراف این برج تخته سنگ های حکاکی شده با نقوش هنر ارمنی چیده شده اند و در گوشه ی چپ بنا طرح چشمه ی جاویدان قرار گرفته است.
از مهم ترین قسمت های دیر آمنا پر گیچ که برای بازدید عموم طراحی شده و قدمتی 100 ساله دارد، موزه ی کلیسای وانک یا موزه خاچاطور گِساراتسی است که اشیا با ارزش تاریخی، فرهنگی و هنری ارامنه در این موزه نگهداری می‌شود. بنای فعلی موزه کلیسای وانک دارای دو طبقه است و یکی از موزه های جذاب و دیدنی استان اصفهان است. اطلاعات و توضیحات بیشتر درباره این موزه را می‌توانید در سایت مهنواز مشاهده کنید.
منبع : vank.ir - wikipedia.org

خانه مشروطه اصفهان

خانه مشروطه یا مشروطیت اصفهان، خانه ای است با معماری چشم نواز و متعلق به عصر قاجار که متعلق به رهبر سیاسی اصفهان در عصر مشروطه یعنی حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی بوده است. یک‌صد سال پیش در این مکان علما، آزادی‌خواهان، رجال سیاسی ـ فرهنگی و مردم اصفهان گردهم می‌آمدند تا درباره مشروطیت و حکومت غیرمستبدانه و امور مدنی خود مشورت و تفکر نمایند.
علاوه بر این مسائل، اتفاقات تاریخی مهمی در این محل روی داده است که قسمتی از فرهنگ و تاریخ شهر اصفهان و در حقیقت ریشه برخی از تحولات زندگی امروز ما را می‌توان در آن دید. علاوه بر تاریخ یک‌صد سال اخیر و وقایع مربوط به دوران مشروطه و جنگ اول جهانی و اوایل سلطنت رضاشاه پهلوی، این خانه، محل زندگی و متعلق به آیت‌الله حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی است که رئیس علما و آزادی‌خواهان اصفهان و بختیاری در آن دوره بوده است. این خانه در تاریخ خود، شاهد شکل گیری و برپایی مبارزات مختلف مردم و علما با حاکمان، ظالمان و ستمگران زمانه به رهبری بزرگ مردانی چون او بوده است.
در واقع خانه مشروطیت اصفهان موزه ‌ای است در شهر اصفهان، به همین مناسبت، به منظور آشنایی بیشتر علاقه مندان با تاریخ و تحولات سیاسی اجتماعی ایران و بالاخص شهر اصفهان در عصر مشروطه و یادآوری خاطرات غرورآفرین و تجربه اندوزی از گذشته، مجموعه ای گرانبها از تصاویر و اسناد تاریخی در معرض دید عموم بازدید کنندگان قرار گرفته است.
از دیگر جاذبه های این خانه می‌توان به معماری تاریخی، زیبا و چشم‌نواز آن اشاره کرد. این خانه از دو شاه‌نشین در جبهه شمالی و جنوبی، دو حیاط اندرونی و بیرونی و نیز دوازده اتاق تشکیل شده است، که یاد‌آور نحوه ی زندگی و آداب و رسوم نیاکان ما است. اتاق هفت دری که به حق می‌توان از آن به عنوان یکی از زیباترین اتاق های ایرانی نام برد از دو طرف دارای شیشه کاری است. این شیشه کاری ها بر روی هفت لنگه در که به آن اُرُسی گفته می‌شده قرار گرفته اند که در زمان تابش نور آفتاب محیطی بسیار زیبا را در این اتاق بوجود می‌آورند.
تالار به تزئینات گچبری و نقاشی های شیر و شکر مزین است. نقاشی ها به شیوه شیر و شکر، گچبری، بخاری گچبری شده، ارسی با شیشه های رنگی از تزئینات به کار رفته در این بنا است که یاد‌آور طرز زندگی و آداب و رسوم نیاکان ما می‌‌باشد.
خانه مشروطیت اصفهان در سال 1384 با شماره ثبت 13009 در آثار ملی ایران ثبت شد.

موزه هنرهای معاصر اصفهان

موزه هنر های معاصر اصفهان در عمارتی زیبا و تاریخی مربوط به دوره صفویه در بافت تاریخی و مرکزی شهر اصفهان، نزدیکی کاخ چهل ستون واقع شده است. اين بنا در زمان حکومت قاجار تجديد بنا گرديده و مسعود ميرزا حاکم وقت اصفهان آنجا را محل سکونت خود قرار داد. در زمان رژيم پهلوی نيز به عنوان ساختمان استانداري مورد استفاده قرار مي گرفت. با انتقال استانداري اصفهان به محل جديد، اين عمارت که تقريباً مخروبه شده بود به همت شهرداري اصفهان مرمت و در بعضي موارد بازسازي کامل گرديد و به موزه هنرهاي معاصر اصفهان تبديل شد و در اسفند ماه ۱۳۷۳ رسماً مورد بهره برداري قرار گرفت . اين عمارت زيبا در دو طبقه بنا شده و داراي ۶ سالن نمايشگاهي، کتابخانه، امور اداري و سالن اجتماعات مي باشد. این مجموعه محلی برای جلسات هنرمندان، برپايي نمايشگاههاي هنري در سطوح استاني، ملي و بين المللي، برگزاری جلسات و سمینار های تخصصی، تحقیق و پژوهش و آشنا سازی مردم و هنرمندان با هنر های معاصر است. موزه هنر های معاصر اصفهان حاوي قرآن‌هاي نفيسي است که بازديد از آن براي علاقه‌مندان رايگان است. از نمونه قرآن‌هايي که در اين موزه هستند قرآني است که از اول هر سطر تا آخر قرآن با حرف "الف" يا حرف "واو" شروع مي‌شود، بدون اين که تغيير خط به صورت ريز يا درشت‌نويسي صورت گيرد. قرآني با ۷۰ ترجمه خارجي در اين موزه وجود دارد. همچنين قرآني با خط "ريحان" که بعد از ۱۰۰ سال دوباره به اين خط کار شده و هر برگ اين قرآن با تذهيب متفاوتي تزيين شده است. و نمونه قرآن‌هاي ديگري که در دنيا منحصر به فرد است و يک نمونه از آن در موزه قرآن، موزه هنرهاي معاصر به نمايش گذاشته شده است. در اين موزه بيش از ۵۵ جلد از نفيس‌ترين قرآن‌هاي کريم و ارزشمندي از آثار نادقلي نادري اهدا شده است. اين قرآن ها با بيش از ۴۰۰ سفر به نقاط مختلف دنيا گردآوري شده است. در اين سفرها تحقيقات فراواني در کتابخانه‌ها و موزه‌هاي دنيا انجام شده که در نتيجه اين يافته‌ها از ۱۴ جلد قرآن کريم عکس‌برداري انجام شد. قدمت قديمي‌ترين قرآني که در اين تحقيقات گردآوري شده است، به دوره عثماني و صدر اسلام باز مي‌گردد.

باغ و عمارت ارم

این باغ به مناسبت عمارت و باغ بزرگی که در گذشته توسط شداد بن عاد پادشاه عربستان جنوبی به رقابت با بهشت ساخته شده، به باغ ارم مشهور گردیده است. تاریخ ساخت این باغ را به دوره سلجوقیان نسبت داده‎اند چرا که در آن زمان، باغ تخت و چند باغ دیگر توسط اتابک قراجه حکمران فارس ـ که از سوی سنجر شاه سلجوقی به حکومت فارس منصوب شده بود، احداث شد و احتمال می‎رود ایجاد این باغ به درخواست وی و در آن زمان بوده است. در اواخر سلسلة زندیه، بیش از 75 سال این باغ در تصاحب سران ایل قشقایی بود، بنای اولیة عمارت باغ ارم توسط جانی خان قشقایی اولین ایلخان قشقایی و پسرش محمدقلی خان و در زمان فتحعلیشاه قاجار احداث شده است. معماری بنا نیز توسط شخصی به نام حاج محمد حسن که از معماران معروف بود، صورت گرفته است. در زمان ناصرالدین شاه قاجار، میرزا حسن علی خان نصیرالملک، آن باغ را خریداری و عمارت فعلی موجود در باغ را به جای عمارت ایلخانی بنا نمود، اما تزئینات ناتمام باغ پس از فوت حسنعلی خان در سال 1311 توسط ابوالقاسم خان نصیرالملک پایان یافت. باغ ارم پس از فوت ابوالقاسم خان نصیرالملک به پسرش عبدالله قوامی رسید و بعد از مدتی دوباره یکی از خوانین ایل قشقایی به نام محمد ناصر خان آن را خرید. سپس به مالکیت دولت درآمده و به دانشگاه شیراز واگذار شد. در سال‎های 50-1345 هـ. ش این باغ زیر نظر مسؤولین دانشگاه شیراز تعمیر شده و زمین وسیعی نیز در حاشیه بلوار ارم و بلوار آسیاب سه‌تایی به آن افزوده شد و در سال 1353 به شماره 1013 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1358 به وسیله سازمان میراث فرهنگی مرمت گردید. هم اکنون این باغ به عنوان باغ گیاهشناسی مورد استفاده قرار گرفته و در اختیار دانشگاه شیراز است. در سه دهه پیش قسمتهایی در سمت غربی باغ ازجمله اراضی دهی موسوم به «کوشک» به مساحت باغ افزوده شده است. در این زمان مساحت کل باغ ارم نزدیک 110380 متر مربع است.

باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده یا باغ شازده یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود. این باغ در حدود 2 کیلومتری شهر ماهان و حوالی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه است. ارتفاع این منطقه از سطح دریای آزاد 2020 متر است. این باغ مساحتی قریب به 5/5 هکتار دارد. دو مجموعه شرقی و غربی دارد. کوشک یا همان عمارت‌های آن بسیار زیباست و به صورت دو آشکوبه ساخته شده‌است و سر در آن از معماری خیلی زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز و ممتاز می‌سازد. فواره‌های آن چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد. این فواره‌ها که در طول باغ قرار دارند زیباترین فواره باغ‌های ایرانی هستند. زیرا سایر باغ‌های ایرانی کمتر فواره داشته‌اند و یا اگر داشته‌اند به این زیبایی نبوده‌اند. فواره‌های زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال هستند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان زمین است. طول باغ شاهزاده کرمان 407متر و عرض آن 122 متر است. و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود. این باغ همه ساله و به ویژه در فصل تابستان و بهار شاهد بازدید تعداد بیشماری از گردشگران از نقاط مختلف کشور است که این باغ دیدنی و دلفریب را برای تماشا انتخاب می‌کنند.

کاخ موزه شهرداری

کاخ شهرداری تبریز یکی از بناهای زیبا و مستحکم و دیدنی شهر تبریز است که ساخت آن از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ خورشیدی و به دستور رضاشاه پهلوی در محل گورستان متروک و مخروبه کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی انجام شد و در مرکزی‌ترین نقطه شهر تبریز و در میدان شهرداری یا ساعت این شهر واقع شده ‌است. این میدان در تقاطع خیابان ارتش جنوبی و امام خمینی قرار دارد، وجه تسمیه این میدان به سبب شهرت ساعت تعبیه شده بر روی عمارت شهرداری است. عمارت شهرداری تبریز از ابتدای احداث تا به حال، به عنوان ساختمان شهرداری شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته ‌است و امروزه با تقسیم شهر تبریز به ده منطقه، این بنا به عنوان شهرداری مرکزی شهر تبریز محسوب می‌ شود. البته امروزه نیز، اکثر امور عمرانی و اداری شهرداری تبریز در این تالار و عمارت متمرکز شده ‌است. در بالای کاخ شهرداری تبریز برج ساعتی باشکوه و چهاربعدی که از چهارسوی شهر قابل رویت است خودنمایی می‌کند .این برج ساعت علاوه بر شکوه خاصی که به میدان شهرداری می‌دهد هر ربع ساعت زمانسنجی و وقت شناسی را به مردم این شهر گوشزد می‌کند. کاخ شهرداری تبریز – موزه شهرداری تبریز در سال ۱۳۸۶ خورشیدی، به مناسبت بزرگداشت یکصدمین سال تاسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران در تبریز، به نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور تبدیل و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در حال حاضر نیز علاوه بر نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور، شورای اسلامی شهر تبریز نیز در بخشی از این ساختمان مستقر بوده و جلسات رسمی شورا در محل آمفی تئاتر موجود در ساختمان تشکیل می‌شود. شهردار کلان شهر تبریز نیز برخی از ملاقات های رسمی، دیپلماتیک را با مقامات عالی‌رتبه را در محل این کاخ انجام می‌دهد.

باغ و عمارت دولت آباد

مجموعه باغ دولت آباد که نمونه ای از معماری دوره زندیه است توسط محمد تقی خان یزدی معاصر شاهرخ میرزای افشار و کریم خان زند در سال 1160 هجری قمری ساخته شده است. محمد تقی خان مشهور به « خان بزرگ » سرسلسله خاندان خوانین یزد و مرد مقتدر عهد خویش بوده است. خان ابتدا قناتی به نام دولت آباد ایجاد کرد و از آب قنات، باغ دولت آباد را به وجود آورد و در آن چند دست عمارت و حوض ها و جدول های آب متعدد در فضای باغ ساخت. باغ دولت آباد پس از محمد تقی خان رو به ویرانی رفت و اگرچه دوباره مورد مرمت قرار گرفت ولی هیچگاه به آبادانی و دلگشایی عهد خان بزرگ بازنگشت. این بنا شامل سه عمارت هشتی، سردر و تالار آیینه است. عمارت هشتی شامل هوضخانه و بادگیر مرتفع می‌شود. این بادگیر که بلندترین بادگیر جهان است قبلا بلند تر از وضع کنونی بوده و سالها قبل، از ترس ریختن، قسمتی از آن را خراب کرده اند. این بادگیر ارتفاعی به طول 33 متر و 80 سانتی متر دارد و از خصوصیات بارزش هشت ضلعی بودن آن است که باعث می‌شود باد در هر جهت به راحتی و به سرعت به قسمت زیرین آن هدایت شود و پس از برخورد به سطح آب حوضچه زیر بادگیر، هوای خنکی در داخل آن ایجاد کند. در میانه این عمارت بنای کلاه فرنگی است و حوضچه های سنگ مرمرین که بوسیله جوی های رابط، به یکدیگر راه می‌یابند و وارد حوضچه بزرگ زیر گنبد کلاه فرنگی می‌شوند. سنگ های مرمر بکار گرفته شده را همگی از معادن مرمر مراغه و تبریز می‌آورده اند. عمارت میانی که در ضلع شمال غربی واقع است و به نام بهشت آیین ( تالار آیینه ) خوانده می‌شود دارای نقوش اسلامی آیینه بوده است و در حال حاظر از آیینه های مسدس اسلیمی هیچ نوع اثری نیست. یک چهار طاقی با طاق نماهای داخلی که جهت وروردی ضلع جنوبی ساخته اند و مورد استفاده است اقتباس از چهره طاق های ساسانی است. باغ دولت آباد که مدت ها قبل محل اقامت کریم خان زند در یزد بوده است از نظر طراحی باغ در شمار زیباترین باغ های دوره زندیه و قاجاریه محسوب می‌شود. این باغ و عمارت آن به شماره 774 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین باغ دولت آباد یکی از باغ‌های ایرانی ثبت شده در میراث جهانی توسط یونسکو است.

سازه های آبی شوشتر

سازه های آبی شوشتر، حاصل مهندسی دوران هخامنشیان و ساسانیان در دل شهر شوشتر است. این سازه های تاریخی مجموعه‌ای به هم پیوسته از 13 اثر تاریخی شامل پل ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌های دست کند و تونل‌های عظیم هدایت آب هستند که در ارتباط با یکدیگر از حدود 2000 سال پیش تا کنون به خوبی کار می‌کنند و در برابر حوادث دوران پابرجا مانده اند.
دشت خوزستان که در پائین دست کوه های بلند و برف گیر زاگرس جای گرفته و از جنوب به خلیج فارس راه می‌برد، از جمله معدود مناطق پرآب ایران است و بزرگترین رودهای دائمی ایران یعنی کارون، کرخه و دز در این استان جریان دارند. رودخانه گرگر که شاخه ای از رود کارون است، درست از میان شهر شوشتر عبور می‌کند و سازه های آبی شوشتر بر روی شاخه گرگر بنا شده اند.
در مناطقی چون شوش و شوشتر، آبرفت این رودها، زمین را مستعد کشاورزی در مقیاس وسیع کرده است. اما بهره گیری موثر از آب مستلزم مهندسی پیچیده ای است که طی هزاران سال در این نواحی شکل گرفته است. این مهندسی که سرآغاز آن را باید به دوران ایلامی (پیش از میلاد) نسبت داد، سه وظیفه دارد : اول، مهار کارون و جلوگیری از طغیان های مخرب آن. دوم، تامین و توزیع آب برای زمین های کشاورزی و سوم، بهره گیری از نیروی آب برای صنایع وابسته به کشاورزی.
مادام ژان دیولافوآ، باستان شناس نامدار فرانسوی، در سفرنامه ی خود از این محوطه به عنوان مهم ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد کرده است. این سازه ها آب رود کارون را میان تمامی نقاط شوشتر و شهر های اطراف تقسیم می‌کرد. پیشینه ی ساخت آسیاب ها وتونل های این محوطه به دوران هخامنشی برمی گردد. آسیاب های موجود در محوطه نیز اکثرا در دوران صفوی ساخته شده و در اثر سیل سال 1342 ویران شده اند. پی ساختمان های موجود مربوط به دوره ساسانی است که در دوران قاجار مرمت و بازسازی شده است.
به دلیل اهمیت این مجموعه آبی، این منطقه از دوران ایلام باستان تا اواخر قاجار، محل استقرار حکومت های محلی بر فراز صخره ی شوشتر بوده است. پس از گذشت 18 قرن از عمر سازه های آبی شوشتر این بناها در سال 2009 میلادی و 1388 شمسی به عنوان دهمین اثر کشوری و دومین اثر استان خوزستان بعد از زیگورات چغازنبیل در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.

زیگورات چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل یا معبد اینشوشینک، معبد باستانی، هرمی شکل و طبقه طبقه است که توسط ایلامی های باستان در حدود 1250 سال قبل از میلاد ساخته شده است. این بنا در محوطه ای نزدیک به شهر شوش استان خوستان واقع شده است. زیگورات تلفظ اروپایی واژه ی "زیقور توی اکدی" است که در متن های بابلی_آشوری به معنای «معبد طبقه طبقه» و «ستیغ کوه» آمده. بنابراین زیگورات معبدی طبقه طبقه بوده که مانند قله ی کوه انسان ها را به آسمان نزدیک تر می‌نمود.
بر اثر کاوش ها و قرائت آجرنوشته ها و کتیبه های ایلامی به دست آمده، دانسته شد که نام این محوطه باستانی "دور اونتاش" است که به فرمان "اونتاش گال" یکی از پادشاهان سلسله ی ایلام میانه در دوره طلایی ایلام بنا شده است. چغازنبیل را باید محوطه ای عبادتی و آیینی به شمار آورد که درواقع در مراسمی خاص مورد استفاده ی زائران قرار می‌گرفته و سکونت دائمی نیز در آن وجود داشته است.
زیگورات چغازنبیل و دیگر معابد پیرامون آن، همگی داخل یک حصار (حریم) مقدس قرار گرفته اند. زیگورات در دو مرحله ساخته شد. در آغاز بنای مربعی با حیاط مرکزی بود. از حیاط به منظور برگزاری مراسم آیینی و مناسک مذهبی استفاده می‌شد. اما حدود سال 1250 قبل از میلاد، اونتاش گال مصمم می‌شود، معبدهای یک طبقه ی نخستین را به زیگوراتی عظیم و رفیع و پنج طبقه تبدیل نماید تا همچون کوهی مقدس در جلگه ی پست شوش جلوه نمایی کند.
معماران اونتاش گال در مرکز حریم مقدس، بنای زیگورات را به شکل مربع و در ابعاد 105/20 در 105/20 متر که اضلاع آن 90 درجه از جهات جغرافیایی انحراف داشته باشد، طراحی کردند. بخشی از معبد هایی که پیش از آن و در دوره اول ساخته شده بود زیربنای این زیگورات قرار گرفت. این زیگورات پنج طبقه داشت و به صورت هرم از پایین به بالا کوچکتر می‌شد. که در حال حاضر دو و نیم طبقه از این زیگورات باقی مانده و قابل مشاهده است.
این معبد که در مرحله دوم ساخته شد و به چغازنبیل معروف است، 369 متر مربع وسعت داشت و شمار کمی از افراد والامقام و کاهنان اجازه ی ورود به این بخش از معبد را داشتند. راه پله های بسیار بلند که قسمتی از آن پوشش طاق آجری داشت و بخشی برای استفاده از نور، بدون سقف بود، به معبد اعلی راه می‌یافت. شواهد و یافته های باستان شناختی از جمله یکی از کتیبه ها حاکی از آن است که بدنه ی این معبد با آجرهای لعاب دار به رنگ های آبی و سبز با قاب نقره ای و طلایی، آراسته به اشکال هندسی گرد و لوزی و نیز با گل میخ های سفالین لعاب دار تزئین شده بود که تاکنون کهن ترین آثار لعاب دار ایران شناخته شده اند.
در سال 1304 شمسی زمین شناسانی که در جستجوی معادن و ذخایر نفتی جنوب بودند، حین بررسی های هوایی خود تپه ای عظیم را در دشت شوش مشاهده نمودند و کشف خود را به هیئت باستان شناسی فرانسه که در تپه های شوش به کاوش مشغول بودند اطلاع دادند. بدین ترتیب حفاری در این تپه ی مرتفع که بومیان منطقه آن را چغازنبیل (سبد وارونه) می‌نامیدند، آغاز گردید. این کاوش ها ابتدا به سرپرستی دومکنم و سپس توسط گیرشمن انجام شد.
کتیبه ای در این زیگورات یافت شده است که ترجمه آن به صورت زیر است :
من اونتاش گال: آجرهای طلایی را حکاکی کردم، من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و اینشوشینک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم، باشد که کارهای من که هدیه‌ای است برای خدایان گال و اینشوشینک پذیرفته شود.
نکته جالب توجه دیگر در رابطه با چغازنبیل تصفیه‌خانه آب واقع در جبهه غربی معبد اصلی است. این تصفیه‌خانه با بهره‌گیری از ظروف مرتبط ساخته شده و از این بابت قدیمی‌ترین تصفیه‌خانه دنیا محسوب می‌شود. رومن گیرشمن _حفار چغازنبیل_ اعتقاد دارد که آب مورد مصرف تصفیه خانه از فاصله ۴۵ کیلومتری و توسط کانالی از رودخانه کرخه تأمین می‌شده‌است.

تنگه چاهکوه

تنگه شگفت انگیز “چاهکوه” در روستای چاهوی شرقی جزیره قشم،با حفره ها و دالان ها و اشکال اعجاب آور در دیواره های خود بیننده را مبهوت می‌کند. نظیر این پدیده زمین شناسی در آلمان، انگلیس، چین، آمریکا و چند کشور دیگر وجود دارد. تنگه چاهکوه، پدیده ای شگفت از فرسایش سنگ های رسوبی زمین، در جزیره قشم واقع شده است. دره یا تنگه چاهکوه، در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم، دره ای به عمق 100 متر، نمایشی از فرسایش سنگ های رسوبی است. این دره در 70 کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهوی شرقی، در بخش غربی ساحل شمالی جزیزه قشم قرار دارد و یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم است. این دره شگفت انگیز، در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد . چاهکوه در ابتدا عریض و با دیواره های بلند در برابر دیدگان مخاطب ظاهر می‌شود، ولی به تدریج از عرض آن کاسته تا جایی که عبور از میان آن دشوار می‌شود، این در حالی است که ارتفاع دیواره ها همچنان زیاد است و به همین دلیل داخل دره نور کمی وجود دارد. در حوالى روستاى چاهو در کناره شمالى بخش غربى جزیره دو دره عمود برهم با دیواره هاى عمودى بلند دیده مى شوند که مورفولوژى شبه کارستى را نشان مى دهند. در کف یکى از دره ها که امتداد تقریباً شمالى جنوبى دارد حفره هاى کم عمق و نیمه عمیق چاه مانندى وجود دارند که محل انباشت و ذخیره آب هاى جارى شده در دره ها بوده و مورد استفاده اهالى منطقه قرار مى گیرند. ورودى دره شمالى جنوبى از سمت شمال عریض تر و کم شیبتر است و شکل کمابیش یو مانندى را نشان مى دهد. هرچه به سمت جنوب پیش مى رویم دره کم عرض تر شده و شیب آن افزایش مى یابد و در انتها به شکل وی درآمده و صعب العبور مى شود. این مشخصات نشان دهنده سیلابى بودن دره است.